Kuraklıkla Mücadele: Sıcak ve Kurak Alanlarda Kolaylıkla Yetişen Bitkiler
- Millawanda Urban Farming
- 6 gün önce
- 5 dakikada okunur
İklim değişikliğinin gözle görülen etkilerini artık çevremizde her yıl tecrübe ediyoruz: Zirai don, kuraklık, dolu, aşırı yağışla gelen seller dolayısıyla tarım ürünleri büyük hasar görüyor. Sadece bu yıl olan doğal felaketler sonucunda sebze ve meyve fiyatlarındaki inanılmaz artış bir yana, bazılarını parasıyla bile bulmak mümkün değil. Örneğin geçtiğimiz kış kiraz ağaçları ideal kış soğuğu döneminden geçemedikleri için meyve hasatı ve dolayısıyla fiyatları çok etkilendi, marketlerde altın fiyatına kiraz alınan günleri görüyoruz. Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün 2025 yılı analizine göre tarım bölgelerinde yazın ise büyük ölçüde kuraklık etkili olacak.
Orta ve uzun vadede ise mevsim normalleri dışındaki bu etkenler nedeniyle bitkilerin çiçeklenme dönemi kısalacak, değişen mevsimlerle birlikte yeni bitki hastalıkları ve mantar cinsleri ortaya çıkacak.
İklim değişikliğinden dolayı yakın gelecekte üzüm bağları ve zeytinlikler coğrafya değiştirecek.
Polinatörlerin normal zamanda ihtiyacı olan besinler doğada olmadıkça adaptasyon hızı yavaş olan pekçok faydalı böcek ve polinatörü kaybedeceğiz. Bu da bencil ve tüketici insan ırkı açısından daha az çiçek, daha az meyve ve sebze anlamına geliyor.
Milli değerimiz olan zeytinliklerimizi koruma mücadelesi verdiğimiz bu talihsiz ve liyakatsiz günlerde, olmayan tarım politikaları ve iklim önlemlerinin haricinde biz küçük üretici ve tüketiciler kendi çevremizi ve sınırlı alanlarımızı kuraklıkla mücadele ederken nasıl daha verimli ve sürdürülebilir hale getirebiliriz? Detaylar yazımızda.
Bitkileri Sıcak Stresinden Koruma Önerileri
Hızla ve belirsiz şekilde yükselen sıcaklıklar nedeniyle, ekimini yaptığımız mevcut bitki örtüsünü veya tarla ve bostanlarımızı korumakta zorlanıyor olabiliriz.
Yakıcı güneş ve yoğun sıcakların etkisiyle bitkilerde güneş yanığı, yaprak deformasyonu ve sıcak stresinden dolayı hasat alamama gibi problemler ortaya çıkabilir. Gün içinde bitkinin boyun eğmesi, yaprakların sararmaya başlaması, sulama sonrası bile kendine gelememesi ve kahverengi lekeler oluşması gibi belirtileri vardır.
Bitkilerinizi bu nedenle sabahın erken saatlerinde veya akşam geç saatlerde dipten sulamalısınız. Öğle saatlerinde bilhassa tepeden yapılacak sulama ile suyun bitki üzerinde buharlaşmasına neden olursunuz.
Gün içinde çok güneşe maruz kalan ama genel olarak sağlıklı bitkilerinize ise şemsiye veya tente aracılığıyla geçici / dönemsel gölge sağlayabilir, sabit değilse yerini değiştirmeyi deneyebilirsiniz. Seranızın üzerine hafif karartma ve sıcaklığı düşürme amaçlı gölge sağlayabilir, pencere / kapı ve havalandırma takviyesi yapabilirsiniz.
Yaz sıcaklarında toprak üzerine malç uygulamak en pratik ve temiz yöntemlerden biridir: toprağın sıcaklığını düşürür ve suyun buharlaşmasını önler. Açık renkli malç (Örneğin saman) güneşi çekmemesi açısından idealdir. Malç uygulaması sayesinde yabani otları da büyük ölçüde önlersiniz.
Özellikle çok sıcak dönemlerde gübreleme yapılmaması veya gübrenin inceltilerek uygulanması, veya kendiliğinden yavaşça çözünen yüzey gübresi kullanılması gerekir.
Topraksız Tarımla Su Tasarrufu
Bildiğiniz gibi hidroponik sistemler sayesinde topraksız tarımla %90'a kadar su tasarrufu sağlamak mümkün. Bunun başlıca nedeni, bitkinin köklerinin ihtiyaç duyduğu suyun dışardan verilerek toprağa karışıp gitmesi yerine sirkülasyondan geçerek su deposuna dönmesidir. Yaz döneminde özellikle su yetersizliği konusunda hassasiyetimiz olan bu günlerde çok fazla su harcamadan küçük çaplı üretimle hane ihtiyacını sağlamak artık imkansız değil.
Basit ve ekonomik hidroponik sistemler sayesinde çok az su tüketimi ile genel tüketimini yaptığınız pekçok sebzeyi yetiştirmeniz mümkün. Özellikle düzenli su isteyen domates, kabak, patlıcan, salatalık, biber gibi genel türler ile ıspanak, marul, roka, tere, pazı gibi aklınıza gelebilecek tüm yeşillikleri topraksız ortamda ister kapalı ister açık alanda kurabilir, böylece sulama probleminin önüne geçebilirsiniz.
Kurak Bölge Bitkileri ve Özellikleri
Mevcut düzende bitkileri kuraklıktan korumanın ötesinde, kurak koşullara uyum sağlayan yeni türler edinmek de bir seçenek.
Sıcak ve uzun süreli susuzluğa adapte olabilecek şekilde evrilen dayanıklı bitkilerin genelde kaktüs cinsleri gibi daha sulu ve dolgun etleri veya tüylü, veya gri / gümüş renkli yaprakları olur. Kuraklığa dayanıklı bitkilerin ayrıca toprak altında su tutan soğansı kökleri ve derine inen kök sistemleri vardır.
Enerji tasarrufu modunda yavaş büyüyen bu bitkiler su ihtiyacının da az olmasını sağlar.
Sıcak ve Kuraklığa Dayanıklı Ağaçlar
Kuraklığa dayanıklı, sıcak ve kuru iklimler için ideal olan meyve ağaçları, iyi yerleşip büyüdükten sonra sınırlı yağış dönemlerine dayanma kabiliyetine sahiptir.
Zeytin ağacı bilhassa kurak ve taşlı topraklarda yetişmeye müsaittir ve tam güneş almayı sever. Ama biz dünyadan milyonlarca ton karbondioksit temizleyen bu zeytin ağaçlarını kesip topraktan maden çıkarmaya öncelik veriyoruz...
İncir ağacı derine inen kök yapısı sayesinde yetişkin haliyle çok az su ister, sıcak ve kurak alanlarda kolaylıkla yaşar.
Nar ağacı yüksek sıcaklık ve kuru toprağa karşı dayanıklıdır, ama meyve verimi açısından çiçeklenme döneminde mevsim koşulları da çok önemlidir.
Dut ağacı kuraklığa dayanıklı olmasının yanı sıra çevresini gölgelendirme için de kullanışlıdır.
Badem ağacı ve hurma ağacı yetişme aşamasında bol ve derinden sulama istemelerine rağmen yetişkin haliyle kuraklığa dayanıklı ağaçlardır.
Kayısı ağacı kuraklığa dayanıklı ama nemi sevmeyen bir türdür. Kuru ve soğuk kış geçiren mevsimlerde idealdir. Drenajı iyi olan toprak ister.
Sıcak ve Kuraklığa Dayanıklı Çiçek ve Bitkiler
Evinizde, balkonunuzda veya bahçenizde sıcaktan duramadığınız, çok güneş alan ve su kaynağına uzak olan alanları bu zahmetsiz ve kuraklığa dayanıklı bitkilerle donatmanız mümkün:
Santolina (Pamuk Lavantası) tam bir Akdeniz iklimi bitkisidir, 1 metreye kadar boy atabilir ve çok az su tüketimiyle sıcaklığa ve kuraklığa dayanıklıdır.
Linaria veya genel adıyla Nevruzotu, aslanağzına benzeyen çiçekleriyle hem güzel bir görüntü verir, hem polinatör çeker, hem çok az su ister, hem de doğrudan güneş ışığı ile sıcak havaya dayanıklıdır. Kendini tohumladığı için tekrar çıkabilir. Biz bu türü bahçemizin en çok güneş alan, öğlenleri yakıcı sıcak olan bölgesine tohum karışımı olarak ektik ve her hafta yenilerinin çıktığını ve arıları da kendine çektiğini görüyoruz.
Gelincik türlerinin yazın uzun yol seyahatlerinde en çorak bölgelerde bile harika renkleriyle fışkırdığını görürüz. Gelincik doğrudan güneşe, sıcağa, ve az suya dayanıklı; müthiş bir polinatör çiçektir. Tohumdan ekerek veya saksıyla alıp güneşli alanları süsleyebilirsiniz.
Stipa Gigantea veya At Kuyruğu Çimi de yine güneye inerken yol kenarlarında gördüğümüz harika bir uzun boylu çim türüdür. Fas ve iber bölgesinin yerel türü olan bu çimler sıcak ve kurak ortamlara çok müsait olup, güneşli alanlarda yer örtüsü veya bordür olarak kullanılabilir.
Sedum, diğer adıyla Dam Koruğu veya Hylotelephium'lar sürekli güneşe ve sıcağa dayanıklı, az su ve az bakım isteyen bir bitki örtüsü oluşturmak için idealdir. Hatta bu uygulamayı bina çatılarına yaparak bina ısısını düşürmeye yönelik çalışmalar vardır.
Rus Adaçayı veya Salvia yangii olarak bilinen, harika mor çiçekleriyle boylu yapısı sayesinde güneşli alan peyzajı için uygun olan bu çok yıllık otsu bitki, yetişkin haliyle hiç bakım istemeyen bir türdür.
Sıcak ve Kuraklığa Dayanıklı Tarım Ürünleri ve Sebzeler
Kuru toprağa ve kuraklığa dayanıklı olan bu sebzeleri, fazla güneşli olduğu için atıl kalan alanlarda kesinlikle denemelisiniz.
Bamya derin kök sistemi sayesinde az suyla ve sıcak havalarda yetişen bir türdür. Amarant, börülce, tatlı patates, nohut, semizotu, hardal, biberiye, kekik ve lavanta yine kurak alanlarda kolay yetişen türlerdir.
Comments